Месяц: Апрель 2025

ԱԺ լիագումար նիստում ««Պետական վերահսկողական ծառայության մասին» օրենքում փոփոխություն կատարելու մասին» եւ կից օրինագծերի փաթեթը ներկայացնելիս ՀՀ պետական վերահսկողական ծառայության ղեկավար Ռոմանոս Պետրոսյանն իր ելույթի սկզբում նշել է, որ Կառավարության նիստում հավանության արժանացած օրենսդրական նախաձեռնության մշակումը պայմանավորված է գործող օրենքի գործողության՝ շուրջ 7 տարիների ընթացքում ի հայտ եկած բազմաբնույթ ընթացակարգային և գործառնական խնդիրների վերացման, վերահսկողական գործիքակազմերի հստակեցման, ինչպես նաև Ծառայությանը վերապահված վերահսկողական լիազորություններն առավել արդյունավետ և համակարգված իրացնելու անհրաժեշտությամբ:  Հատկանշական է, որ գործող օրենքում՝ այն ուժի մեջ մտնելուց ի վեր (09.04.2018թ.), որևէ փոփոխություն չի իրականացվել և ակնհայտորեն անհրաժեշտություն կար պետական կառավարման համակարգում առկա՝ նոր մոտեցումների և իրողությունների հետ Օրենքի համապատասխանեցման: ՊՎԾ ղեկավարը նշել է, որ նախագծի մշակման գործընթացը մեկ փուլով չի ավարտվել: Այն քննարկվել է տարբեր շահագրգիռ մարմինների և գերատեսչությունների հետ, քննարկումների արդյունքում մի քանի փուլով լավարկվել է և վերջնարդյունքում ներկայացվել Ազգային Ժողովին:

Ելույթի ընթացքում ՊՎԾ ղեկավարը մանրամասն անդրադարձել է նախագծի առանցքային փոփոխություններին: Առաջին առանցքային փոփոխությամբ նախատեսվում է ՀՀ Ֆինանսների նախարարության կողմից ՀՀ պետբյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության իրականացման գործառույթը վերապահել Պետական վերահսկողական ծառայությանը: Անհրաժեշտ օրենսդրական կարգավորումների արդյունքում ՀՀ ֆինանսների նախարարությանը վերապահված՝ տվյալ գործառույթն իրականացնող ստորաբաժանումը (հանրությանը հայտնի օտարածին «КРУ» հապավումով. контрольно-ревизионное управление), լուծարվելու է նախարարության կազմից և այդ լիազորությունը վերապահվելու է Պետական վերահսկողական ծառայությանը: Այդպիսով, օրենքի ընդունումից անմիջապես հետո, նշված գործառույթը կիրականացվի Ծառայության կազմում հատուկ այդ նպատակով ձևավորվող  մասնագիտացված նոր ստորաբաժանման՝ «Ֆինանսաբյուջետային հսկողության վարչության» կողմից: Ծառայության ղեկավարի խոսքով՝ առաջարկվող փոփոխությամբ առավել արդյունավետ կդառնա պետական բյուջեի կատարման նկատմամբ հսկողության իրականացման գործընթացը, քանի որ այն համահունչ կլինի Ծառայության կողմից տվյալ գործառույթի արդյունավետ իրականացմանն ուղղված մյուս վերահսկողական գործիքակազմերի կիրարկման հետ՝ Ծառայության շուրջ մեկ տասնյակ մասնագիտացված ստորաբաժանումների փոխգործակցության արդյունքում:

Նախագծով նախատեսված հաջորդ առանցքային փոփոխությունը կայանում է նրանում, որ գործող Օրենքով հստակ բնորոշված և միմյանցից տարանջատված չեն Ծառայությանը վերապահված վերահսկողական գործառույթները, դրանցից յուրաքանչյուրի իրականացման համար անհրաժեշտ կոնկրետ իրավասությունները,- նշել է ՊՎԾ ղեկավարը և հավելել՝ բացի այդ՝ գործող Օրենքում առկա են ընդհանուր ձևակերպումներ, որոնք գործնականում տարընթերցումների կամ լայն մեկնաբանությունների տեղիք են տալիս (օրինակ. Մշտադիտարկման ինստիտուտը՝ որպես ընդհանրական վերահսկողական լիազորություն): Նախագծով առավել հստակեցված են Ծառայության լիազորությունների իրացմամբ վերահսկողական երկու հիմնական գործիքակազմերի՝ Ուսումնասիրությունների և Մշտադիտարկումների իրականացման ընթացակարգերը: ՊՎԾ ղեկավարն իր ելույթում ընգծել է, որ ներկայումս մշտադիտարկումն ուսումնասիրության հետ փոխկապակցված միջանկյալ ինստիտուտ է, որի վերաբերյալ գործող Օրենքում առկա չէ՝ դրա իրականացման ընթացակարգի անհրաժեշտ կարգավորումը: Նախագծում այդ լիազորությունն արդեն իսկ սահմանված է որպես առանձին վերահսկողական գործիք: Նախագծով տրվել են նաև վերահսկողության ձևերի հստակ տարանջատումները, սահմանվել են այդ հասկացություններն ու բնորոշումները, ինչպես նաև առավել հստակեցվել են Ծառայությանը վերապահված ընդհանուր իրավասությունները: Արդյունքում Ծառայության գործունեության բնականոն և արդյունավետ ընթացքն ապահովելու համար կգօրծեն Ուսումնասիրությունների և Մշտադիտարկումների իրականացման համար անհրաժեշտ ընթացակարգերը՝ յուրաքանչյուրն իր հստակ իրավական գործիքակազմերով:

ՊՎԾ ղեկավար Ռոմանոս Պետրոսյանն իր ելույթում ընգծել է՝ հատկանշանական փոփոխություն էնախատեսվում վերահսկվող օբյեկտների շրջանակներին վերաբերող հստակեցումներում և կարգավորումներում. Ըստ այդմ՝

Պետական վերահսկողական ծառայության մասին գործող Օրենքով՝ Ծառայությունը պետական վերահսկողության շրջանակներում և օրենքով սահմանված կարգով՝ իր լիազորությունների շրջանակներում, Սահմանադրությամբ և օրենքներով ստեղծված, պետական կառավարման համակարգի մարմին չհանդիսացող մարմիններում իրականացնում է Ուսումնասիրություններ՝ բացառապես պետական միջոցների կառավարման օրինականության վերահսկողության նպատակով: Նոր նախագծով այդ մարմինները դուրս են բերվել ՊՎԾ վերահսկողական լիազորությունների շրջանակներից և Ծառայության կողմից ինքնավար մարմիններում որևէ վերահսկողական գործառույթ չի նախատեսվում: Այսպիսով՝ Ծառայության կողմից իրականացվող վերահսկողական գործիքակազմերի ամբողջական ծավալը վերաբերվելու է միայն պետական կառավարման համակարգի մարմիններին:

Ի թիվս այդ մարմինների, որպես վերահսկվող օբյեկտ է նախատեսվել նաև Վարչապետի աշխատակազմը՝ պետական միջոցների կառավարման օրինականության վերահսկողության մասով: Մարզպետերի աշխատակազմերը նույնպես նախատեսվել են որպես վերահսկողության օբյեկտ՝ պետական միջոցների կառավարման թե՛ օրինականության, և թե՛ արդյունավետության վերահսկողության նպատակով՝ պետական վերահսկողության ամբողջական ծավալով:

Ռոմանոս Պետրոսյանը մասնավորապես ասել է՝ գործող Օրենքով Ծառայությունը Տեղական ինքնակառավարման մարմիններում իրականացնում է Ուսումնասիրություններ պետական միջոցների տրամադրման համար հիմք հանդիսացող տեղեկատվության արժանահավատության գնահատման նպատակով: Նոր նախագծով ՏԻՄ մարմիններում վերահսկողություն է իրականացվելու նաև պետական բյուջեից համայնքներին տրամադրված ֆինանսական միջոցների կառավարման օրինականության նկատմամբ՝ ի թիվս դրանց տրամադրման համար հիմք հանդիսացող տեղեկատվության արժանահավատության գնահատման գործառույթի:

Ծառայության լիազորությունների շրջանակներում՝ պետական կառավարման համակարգի մարմիններում և ենթակա հիմնարկներում գնումների գործընթացները կանոնակարգող օրենսդրության պահանջների պահպանման նկատմամբ իրականացվող վերահսկողության շրջանակներում՝ ընթացիկ մոնիթորինգի կամ մշտադիտարկման տիրույթում են պահվելու նաև Տեղական ինքնակառավարման մարմիններում և համայնքների ենթակայությամբ գործող հիմնարկներում իրականացվող հանրային գնումների գործընթացները՝ վերահսկելու դրանց համապատասխանությունը գործող օրենսդրությանն ու իրավակարգավորումներին:

Նախագծով նախատեսված հաջորդ անհրաժեշտ կարգավորումն այն է, որ այսուհետ ՊՎԾ կողմից՝ իր վերահսկողական լիազորությունների իրականացման ընթացքում, Ծառայության գործունեությանը չխոչընդոտելու համար ստեղծվում են օրենսդրական երաշխիքներ՝ վարչական պատասխանատվության միջոցով: Ներկայումս վերահսկվող օբյեկտի կողմից նման խոչընդոտներ ստեղծելը վերջինիս համար չի առաջացնում որևէ իրավական հետևանք կամ պատասխանատվության որևէ նորմ:

Նախագծով կանոնակարգվել են նաև Ծառայության բնականոն և արդյունավետ գործունեության համար խիստ անհրաժեշտ որոշակի գաղտնիք համարվող տվյալների ստացման և մշակման ընթացակարգերը՝ համաձայն գործող օրենսդրության:

ՀՀ ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԵՐԱՀՍԿՈՂԱԿԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ